Depresyonda Olan Bir Annenin Çocuğu Olmak

Amerikada yapılan araştırmalar, oradaki insanların yaklaşık %17’sinin depresyonu hayatının bir evresinde deneyimlediğini göstermektedir ve depresyonun kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre 2 kat fazladır. Bunun üzerine, depresyondaki annelerin çocuklarında depresyonun görülme sıklığı araştırmacılar tarafından merak konusu olmuştur. Bu zamana kadar yapılan araştırmaların sonucuna göre depresyondaki annelerin çocuklarının diğer çocuklara göre 3 ila 6 kat daha fazla depresyon geliştirme riski vardır. Bu sonuçlara bakarak depresyonun nesiller arası aktarımından söz etmek mümkündür.

Örneğin, okul çağı ve ergenlik dönemindeki çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar depresif annelerin çocuklarının diğer çocuklara oranla daha yüksek depresyon ihtimaline sahip olmakla kalmayıp aynı zamanda daha yüksek düzeyde öfke ve korkuya, daha olumsuz bilişsel yargılara, daha güçlü stres tepkilerine ve daha problemli kişiler arası ilişkilere de sahip olduğunu göstermektedir.

Bebeklik ve erken çocukluk döneminde teşhis edilebilir depresyon nadirdir. Bu sebeple bu yaş grubu üzerinde yapılan araştırmalarda ‘annenin depresyonu ve bakım verme davranışı ve ortamı arasındaki ilişki’ ve ‘annenin depresyonu ile çocukların depresyon gelişimi ile ilgili olan yönleri arasındaki ilişki’ incelenmiştir. Bu çalışmalar annenin depresyonunun çocuğun gelişiminin ilk yıllarında daha az hassas ve duyarlı ebeveynlik, sorunlu bakım uygulamaları ve diğer çevresel stres etkenleri ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca depresif annelerin çocuklarının daha az riskli çocuklara göre daha fazla olumsuz duygulanımlara, daha düşük sosyal yeterliliğe, daha düzensiz davranışlara, daha yavaş bilişsel gelişime sahip olduğu bulunmuştur.

Özetle, her iki grupta da kişiler arası ilişkilerde güçlük, stres tepkilerinde anormallik gibi bulgular ortaktır. Her çalışma dar bir yaş aralığını almış olsa da çıkan sonuçların benzerliği çocukların anne depresyonunun çocuklarına aktarılması konusundaki savunmasızlığını ortaya koymaktadır.

Gotlib IH, Goodman SH, Humphreys KL. Studying the Intergenerational Transmission of Risk for Depression: Current Status and Future Directions. Current Directions in Psychological Science. 2020;29(2):174-179.

Çeviren: Gamze Bayraktar